T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

FINDIKTA HASTALIK VE ZARARLILARLA MÜCADELE

Yayın Tarihi : 17.05.2024

Düzce İl genelinde 632.000 dekar alanda Fındık üretimi yapılmaktadır. Karadeniz bölgesinin en önemli tarımsal ürünü olan Fındıkta mücadele yapılmadığında verimde önemli kayıplara neden olmaktadır. Fındığın ana hastalık ve zararlılarına bakıldığında ana zararlı olarak Fındık kurdu, Fındıkta Kahverengi ve Yeşil Kokarca ile ana hastalık olarak Külleme hastalığı ve Kozalak Akarı zararı gelmektedir.

2023 yılı Kış dönemi sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle; üretim sezonu içinde Bitkisel Üretimde hastalık ve zararlıların çok daha yüksek oranda zarar yapma kabiliyeti olacağı, bu yüzden üreticilerimiz Fındık Bahçelerini kontrol etmeleri; hastalık ve zararlıların ekonomik zarar eşiğine ulaşması durumunda gerekli ilaçlı mücadeleyi geciktirmeden gerçekleştirmeleri önem arz etmektedir.

Düzce İl Tarım ve Orman Müdürlüğünce fındık alanlarında yapılan sürvey ve fenolojik gözlemlere göre; Fındık Kurdu, Kahverengi Kokarca ve Külleme Hastalığına karşı 1. İlaçlamayı Sahil ve orta kuşakta 15-20 Mayıs 2024, yüksek kuşakta ise 18-25 Mayıs 2024 tarihi itibariyle mücadele zamanının geldiği belirlenmiştir. Fındık üreticilerimizin bahçelerindeki hâkim çeşitlerin %50'sinin mercimek büyüklüğüne ulaştığı dönemde teknik tavsiyelere uygun olarak mücadeleye başlamaları ilaç uygulamalarını en kısa sürede tamamlamaları (1 hafta- 10 gün) gerekmektedir. İkinci bir ilaçlama gerekmesi durumunda birinci ilaçlamadan 10 gün sonra ikinci bir ilaçlama yapılmalıdır.

İlaçlama esnasında hiçbir şey yenilip içilmemeli gözlük, maske, eldiven, tulum ve çizme mutlaka giyilmelidir. İlaçlama bittikten sonra mutlaka bütün vücudumuz bol sabunlu su ile yıkanmalıdır. Boş ilaç ambalajları gelişi güzel çevreye atılmamalı, 3'lü yıkama yapıldıktan sonra uygun bir şekilde geri dönüşüm alanlarında bertaraf edilmelidir. İlaçlama yapılan bahçelerde 10 gün süre ile hayvan otlatılmamalıdır.

İlimizin fındıktan sonra diğer önemli bir geçim kaynağı da arıcılıktır. Fındıkta yapılacak olan ilaçlama esnasında arıların su içtiği kaynaklara Bitki Koruma Ürünleri bulaştırılmaması son derece önemlidir. İlaçlamalar akşam saatlerinde, arıların uçuş yapmadıkları zamanda yapılmalıdır.

Ayrıca arıcılarımızın İl ve İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerinden bulundukları yöredeki mücadele programları hakkında bilgi alarak, mevcut imkanlar ölçüsünde arı kovanlarını ilaçlama yapılacak alanlardan en az 6 km. uzaklaştırmaları gerekmektedir.

İlaçlamalarda kullanılacak olan suyun Ph'sı kontrol edilmelidir. Aksi taktirde kendisi asidik bir karakter içeren bir ilaçla yüksek Ph'a sahip suyun karıştırılması sülfür gazının ortaya çıkmasına böylelikle genç dönemde olan Fındık yapraklarının yanmasına neden olmaktadır. 

Fındığın ana zararlısı olan Fındık Kurdu zararlısının meyvede beslenme ve yumurta bırakmak suretiyle önemli verim kayıpları yapmaktadır. Ergin çıkışları Mayıs ayında tamamlanarak meyvede zarar yapmaya başlarlar. Hava sıcaklıkları 15ºC'ye erişinceye kadar böcekler uçamadığı için aynı ocak üzerinde beslenmek zorunda kalırlar. Bir çift böcek 160 adet meyvede beslenme zararı yapmakta ve yaklaşık 40 adet yumurtlama ile toplamda 200 adet meyveye zarar vermektedir.

Erginler öncelikle fındığın meyve kabuğunu, hortumunun ucundaki ağız parçalarıyla kemirerek deler ve kabuk içindeki yumuşak etli kısımla beslenir. Normal iriliğe erişinceye kadar zarar gören meyvelerde kabuk içindeki etli kısım bozularak sarı bir renk alır. Sonradan bu renk kabuk üzerinde belirir. Meyve beslenemediği için kabukta çöküntüler oluşur. Bu zarar şekline halk arasında “sarı karamuk" denir. Meyve normal iriliğe eriştikten sonra zarara uğrarsa meyve içi kararır. Bu zarar şekline de halk arasında “kara karamuk" denir.

Fındık kurdu mücadelesinde kıştan önce bahçenin derin sürülmesi ya da çapalama işleminin yapılması şeklinde gerçekleşen Kültürel Mücadele ile Fındık Kurdunun kışlamış pupalarına zarar vermekte ve popülasyonda önemli ölçüde düşüşler yaşanmaktadır.

Fındık Kurdu mücadelesinde Kimyasal Mücadeleye karar vermeden önce tarlada ön sayım yapılmalı, 10 Ocak'ta 2 ve daha fazla fındık kurdu ergini bulunursa ilaçlama yapılmalıdır. Ayrıca fındık kurdu popülasyonunun yüksek olduğu yerlerde, tekrar sayım yapılarak zararını engellemek için Mayıs sonu ile Haziran başında ikinci bir ilaçlama yapılabilmektedir.

Ülkemizde ilk olarak 2018 yılında tespit edilen Kahverengi Kokarca zararlısı bölgenin en önemli ürünü olan başta fındık, elma, armut, şeftali, trabzon hurması, yenidünya, mısır, biber, fasulye, domates gibi yaklaşık 300'den fazla bitkide beslenerek önemli verim ve kalite zararına neden olmaktadır.

Ergin böcekler yüksek uçuş kapasitesi sayesinde yayılma ve çeşitli kültür bitkilerinde zarar yapabilme potansiyeline sahiptir. Yüksek populasyona ulaşması halinde birçok sebze ve meyvede aynı sezon içinde tahrip edici şekilde beslenebilmektedir.

Fındıkta emgi yapmak suretiyle erken dönemde Sarı ve Kara Karamuk zararları meydana getirmekte, ileriki süt olum dönemi olan Temmuz ayında ise tanede urlu yapı meyvede acılaşma ve verim kaybına neden olmaktadır. Özellikle kışlamış erginlerin çıkışları, çiftleşmeleri ve yumurta bırakmalarını engellemek amacıyla Fındık Kurduyla beraber Bakanlıkça ruhsatlı iki zararlıyı da kontrol altına alabilecek Bitki Koruma İlaçlarının seçimi hem işçiliği azaltacak hem de önemli derecede verim kayıplarını engellemiş olacaktır. Mücadele öncesi ön sayım yapılmalı 10 ocakta 1 Ergin görülmesi durumunda ise mücadeleye karar verilmelidir.

Fındığı önemli hastalıklarından olan Külleme hastalığının belirtilerinin bu günlerde yani Mayıs ayında görülmekte olup hastalık sporları rüzgarla taşınarak bitkiden bitkiye yayılmaktadır. Külleme hastalığında, yapraklardaki belirtiler yaprağın her iki yüzeyinde de oluşabilir. Hastalık etmeninin, yaprakların alt kısımlarında gelişmesi ile ilk başlarda üst kısımlarda renk açılımları, sarımsı beneklenme şeklinde lekeler oluşur. Daha sonra yapraklar giderek kahverengileşmeye, gevrekleşmeye, kıvrılmaya başlar, fotosentez yavaşlar ve yapraklar vaktinden önce dökülürler. Genç sürgünlerde ve yapraklarda yüzeyde ilk önce un serpilmiş gibi bir görüntü oluşmakta; ilerleyen dönemlerde renkte matlaşma ve kahverengileşme meydana gelmektedir. Özellikle erken dönemde hastalığa yakalanan çotanaklarda kurumalar gözlenmektedir. Kimyasal Mücadeleye karar verirken hastalığın yoğunluğuna göre karar verilmeli; eğer hastalık bahçede ilk defa çıkıyorsa, belirtiler görülür görülmez ilaçlamaya başlanmalıdır. Daha önceki yıllarda hastalık görülmüş ise belirtiler görülmeden önce o yılın sürgünleri 25-30 cm olduktan ve yapraklar para büyükteki iriliğe ulaştıktan sonra ilk ilaçlama yapılmalıdır. Enfeksiyon koşulları ve kullanılan bitki koruma ürününün etkisi süresine enfeksiyon koşulları ortadan kalkıncaya kadar ilaçlamalar devam edilmelidir. Hastalıkla mücadele Fındık Kurdu ve Kahverengi Kokarca ile birlikte mücadele edilmesi hem hastalığın kontrolü hem de ilaçlama masrafını düşürecektir.

Daha detaylı bilgi için Üreticilerimiz İl ve İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine başvurabilirler.