Tarım ve Orman Bakanlığı, Evcil Hayvan Genetik Kaynakları Ulusal Tescil Komitesinin 26/05/2022 tarihli toplantısında alınan karar ile Yığılca bal arısı tescil edilmiştir. Düzce Üniversitesi Arıcılık Araştırma Geliştirme ve Uygulama Merkezi (DAGEM) tarafından 2011 yılından bu yana yapılan araştırmalarda morfolojik, biyolojik, genetik özellikleri ve davranış özellikleri bakımından diğer arı ırklarından farklılıkları ortaya konulan Yığılca bal arısı, A. m. anatoliaca bal arısı ırkının bir ekotipi olarak tescillenmiştir. Yığılca Bal Arısı Ekotipinin tesciline ilişkin karar 25.10.2022 tarih ve 31994 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır. Yığılca bal arısı ekotipi Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı adına tescil edilmiştir.
Düzce İlinin Yığılca ilçesindeki bal arısının farklılığı 2007 yılında Doç. Dr. Meral KEKEÇOĞLU tarafından yapılan doktora tezi ile ortaya konmuştur. Daha sonra Düzce İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Düzce Üniversitesi ve Düzce Arı Yetiştiricileri Birliği iş birliği ile ıslah çalışmaları ve Düzce Üniversitesi kapsamında ayrıntılı genetik ve davranış çalışmaları yürütülmüştür. Yapılan çalışmalar neticesinde Yığılca Bal Arısının kendine özgü genetik ve davranış farklılıkları ortaya konmuştur. Tüm bu bilimsel araştırma bulgularının sonucunda Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 27.09.2017 tarihinde Yığılca ilçesinde 15 km yarıçaplı izole bölge oluşturularak Yığılca Bal Arısı koruma altına alınmıştır. Yığılca Bal Arısı dışındaki arı ırk ve ekotiplerinin ilçeye girişi yasaklanmıştır. Önceki araştırma sonuçlarına 2017 yılından bu yana devam eden araştırma sonuçları da eklenerek hazırlanan Yığılca ekotipi tescil dosyası 26/05/2022 tarihli Tarım ve Orman Bakanlığı, Evcil Hayvan Genetik Kaynakları Ulusal Tescil Komitesinin toplantısında uygun görülerek Yığılca Bal Arısı tescil edilmiştir.
Yığılca Bal Arısı Düzce ili için önemli bir gen kaynağıdır. Yığılca ana arısı uzun süredir ulusal ve uluslararası düzeyde önemli düzeyde talep görmektedir ve bu talep her geçen gün artmaktadır. Bu önemli tarımsal gen kaynağını Yığılca ilçesinin kalkınmasında daha da etkili hale getirmek, Yığılca ana arısına olan talebi karşılamak ve kaliteli damızlık materyal üretimini desteklemek için Düzce İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Düzce Üniversitesi ve Düzce Arı Yetiştiricileri Birliği ile işbirliği yapılarak 240.000 TL bütçeli TAGEM-18/AR-GE/07 Türkiye'de bulunan Bazı Arı (Apis mellifera L.) Irk ve Genotiplerini Temsil Eden Kolonilerin Orjinal Alanlarında Morfolojik ve Moleküler Karakterizasyonu ve Belirli Karakterler Yönünden İyilestirilmesi" isimli proje kapsamında Yığılca bal arısı ekotipinin hijyenik davranış bakımından ıslah ve seleksiyonu sağlanmıştır. Bu projenin maksadı Düzce arıcısına kaliteli damızlık materyal sağlamaktır. Halihazırda devam eden proje bu yıl itibariyle tamamlanacaktır. Bölgede faaliyet gösteren arıcılar projeye dahil edilmiş ve nihayetinde bölgede ana arı üretimini arttırmak için ana arı üretim malzemeleri temin edilerek bölge arıcısının kullanımına sunulmuştur. Yapılan araştırma sonuçlarına göre Yığılca Bal Arısı ekotipinin diğer arı ırklarından ayıran tipik özellikler aşağıdaki gibidir.
- Rhododendron ponticum (orman gülü)'dan yararlanma kabiliyeti yüksektir.
- Nektar toplama davranışı bakımından biyolojik saatini Castanea sativa ve Rhododendron ponticum'un çiçek açma dönemine göre ayarlamıştır.
- Bal üretim potansiyeli yüksektir.
- Bal arısı zehri üretim ve propolis toplama kapasitesi yüksektir.
- Erken ilkbaharda koloni popülasyon gelişimi hızlıdır.
Ülkemizde "Yerli Hayvan Irk ve Hatlarının Tescili Hakkında Tebliğ" kapsamına sırasıyla Kafkas, Anadolu, Hatay, Trakya, Efe, Gökçeada, Muğla Bal ve Yığılca Bal Arısı Ekotipleri tescil edilmiştir.
Resmî Gazetede yayınlanan Tescil Tebliği için tıklayınız…